ایستار های شالیکاران پیرامون تغییر الگوی کشت برنج به مرکبات: پژوهشی بر مبنای روش کیو

جامعه‌ی کشاورزی نظیر سایر جوامع، به دلایل مختلفی پیوسته در حال تغییر است و این تغییرات بستگی به بهره‌برداران و نگرش‌های آنان دارد. بنابراین، شناسایی این نگرش‌ها برای درک رفتار اجتماعی کشاورزان، بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش نیز با رویکردی اکتشافی و با استفاده از روش کیو، به واکاوی و دسته‌بندی نگرش شالیکاران شهرستان سوادکوه (استان مازندران) نسبت به تغییر الگوی کشت از برنج به مرکبات پرداخته شد. برای این منظور، گروهی از شالیکاران این شهرستان به صورت هدفمند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات، شامل 60 کارت‌کیویی (60 گویه) بود که بعد از ارزیابی فضای گفتمان تهیه شد. شالیکاران با مطالعه‌ی نظرات درج شده در کارت، آن‌ها را در قالب طیف امتیازدهی کیو در سه دسته موافق، مخالف و بی‌نظر دسته‌بندی کردند. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های کیو، از نرم‌افزار PQmethod استفاده شد که ابزاری قدرتمند جهت شناسایی و دسته‌بندی الگوهای نگرشی متفاوت نسبت به یک پدیده می‌باشد. نتایج نشان داد که دسته‌بندی کارت‌های کیویی در سطح 0/01 معنا‌دار بود و این بدان مفهوم است که نگرش شالیکاران مورد مطالعه قابل تفکیک و دسته‌بندی می‌باشد. فزون بر آن، یافته‌های حاصل از آرایه‌های عاملی و امتیازهای استاندارد شده‌ی آن، نشان داد که نگرش شالیکاران در چهار الگوی نگرشی هم‌گرا به تغییر، واگرا به تغییر، بازنگران به تغییر و بی‌تفاوت به تغییر قابل تفکیک می‌باشند. بنابراین، پیشنهاد می‌شود مسئولین کشاورزی منطقه با سازوکارهایی مناسب، این نگرش‌ها را سازماندهی، هدایت و کنترل‌کنند، تا یکپارچگی کشت و افزایش تولید برنج در منطقه فراهم آید.